Διαχείριση Κρίσεων στην ΕΕ: Επιχειρησιακές Ικανότητες και Μηχανισμοί

Προπτυχιακό – 6^ο εξάμηνο

Ελεύθερης επιλογής

Σκοπός του μαθήματος είναι να γνωρίσουν οι φοιτητές/τριες τους διαφορετικούς τύπους κρίσεων που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), τις φάσεις των κρίσεων (πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση), τα στάδια διαχείρισης κρίσεων (πρόληψη κα προετοιμασία, ετοιμότητα διαχείρισης, αντιμετώπιση, ανάκαμψη) αλλά και τους Ευρωπαϊκούς φορείς – οργανισμούς που σε συνεργασία με άλλους υπερεθνικούς κρατικούς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς είναι επιφορτισμένοι με την αποτελεσματική διαχείριση των κρίσεων

Η μελέτη των κρίσεων επικεντρώνεται στη ανάλυση των ικανοτήτων της ΕΕ ως προς την διαχείριση κρίσεων κατά τη διάρκεια των διαφορετικών φάσεων μιας κρίσης όπως της αναγνώρισης της κρίσης, της λήψης αποφάσεων, της συνεργασίας και συντονισμού με άλλους δρώντες, της επικοινωνίας και λογοδοσίας καθώς και των πολιτικών και δράσεων μέριμνας προς τις πληγέντες από την κρίση ομάδες ή/και πληθυσμούς. Η αναγνώριση των κρίσεων δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές/τριες να αναλύσουν και να εμβαθύνουν στα κριτήρια που χρησιμοποιεί η ΕΕ για να κρίνει τη σπουδαιότητα των συμβάντων και να αποδώσει σε αυτά τα χαρακτηριστικά της κρίσης. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην ΕΕ θα εισάγει τους  φοιτητές/τριες  σε βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, στη δυναμική του υπερεθνικού μορφώματος που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση, στις αλληλεξαρτώμενες σχέσεις ανάμεσα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ αλλά και στο τρόπο που κατανέμονται κατά θεματική περίπτωση οι αρμοδιότητες και οι δράσεις μεταξύ της ΕΕ και των κρατικών αρχών. Στη διαχείριση των κρίσεων, οι φοιτητές/τριες θα κατανοήσουν τα προβλήματα και τις δυσκολίες που ανακύπτουν στην επιδίωξη  συνεργασίας και συντονισμού που απαιτούνται κατά περίπτωση μεταξύ της ΕΕ και των σχέσεων που συνάπτει κατά περίπτωση με κρατικές αρχές, υπερεθνικούς οργανισμούς και μη-κυβερνητικές οργανώσεις. Τέλος, οι φοιτητές/τριες αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις των κρίσεων για διάφορες κοινωνικές ομάδες και κατανοούν ότι ο δρόμος για την αποκατάσταση των αρνητικών πτυχών των κρίσεων και καταστροφών είναι χρονοβόρος και περιλαμβάνει πολιτικές και δράσεις μέριμνας που υλοποιούνται μέσω  χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ προς διεθνείς και τοπικές μη-κυβερνητικές οργανώσεις.

Οι ικανότητες της ΕΕ είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τους μηχανισμούς και τα εργαλεία που έχει θεσπίσει η ΕΕ για την πρόληψη και διαχείριση των κρίσεων.  Ενδεικτικά οι φοιτητές/τριες θα αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με τους μηχανισμούς και θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την διαχείριση κρίσεων όπως τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας (Civil Protection Mechanism), τον Ολοκληρωμένο Μηχανισμό Πολιτικής Διαχείρισης Κρίσεων (IPCR), το Κέντρο Συντονισμού Εκτάκτων Αναγκών (Emergency Response Coordination Centre (ERCC), το Σύστημα Αντίδρασης Κρίσεων της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (European External Action Service) που περιλαμβάνει την Πλατφόρμα Κρίσεων (Crisis Platform), την Ευρωπαϊκή Αίθουσα Καταστάσεων (EU Situation Room), και την Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων (Crisis Management Board), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία διαχείρισης της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα (Frontex), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (European Asylum Support Office-EASO), την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή (European Border and Coast Guard), την Ευρωπαϊκή Αστυνομία (Europol),  το Ευρωπαϊκό Κέντρο για Πρόληψη και Έλεγχο Ασθενειών (European Centre for Disease Prevention and Control)

Επικοινωνία Κρίσεων και Συγκρούσεων

Προπτυχιακό: 7^ο εξάμηνο

Υποχρεωτικό

Στόχος του μαθήματος είναι μέσα από το συνδυασμό θεωρητικών προσεγγίσεων και μελέτης περιπτώσεων να εισάγει τους φοιτητές στη φιλοσοφία της επικοινωνιακής διαχείρισης κρίσεων και να προβάλλει τα κύρια επικοινωνιακά  εργαλεία αντιμετώπισης τους.  Στο μάθημα αναλύονται οι βασικές επικοινωνιακές θεωρίες διαχείρισης κρίσεων όπως η θεωρία αποκατάστασης εικόνας (image repair theory), situational crisis communication theory, η θεωρία της απολογίας, η διαχείριση θεμάτων, η θεωρία επικοινωνίας κινδύνου) δίνοντας έμφαση στην εφαρμογή αυτών των θεωριών σε επίπεδο οργανισμών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μελέτη των επικοινωνιακών στρατηγικών διαχείρισης κρίσης, στους παράγοντες που καθορίζουν την επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής και στις αλλαγές που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες και τα κοινωνικά μέσα στις παραδοσιακές θεωρίες της επικοινωνιακής διαχείρισης κρίσεων. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος εξετάζεται η σημασία του Επικοινωνιακού  Σχεδίου Διαχείρισης Κρίσεων, η σύσταση και η λειτουργία της Ομάδας Διαχείρισης Κρίσεων, ενώ αναλύεται μια σειρά κρίσεων, οι οποίες θεωρούνται αντιπροσωπευτικές, ως προς τα αίτιά τους, την έντασή τους και τη στρατηγική που ακολουθήθηκε  Παράλληλα, αναλύεται ο ρόλος των σχέσεων με τα ΜΜΕ, του εκπροσώπου τύπου και των σχεδίων επικοινωνιακής διαχείρισης κρίσεων. Οι φοιτητές/τριες θα ασχοληθούν με τη συγγραφή δελτίων τύπου, ανακοινώσεων, προετοιμασίας εκπροσώπων τύπου για συνεντεύξεις, διοργάνωσης συνεντεύξεων τύπου. 

Ένα σημαντικό μέρος του μαθήματος αφιερώνεται στην ανάλυση της επικοινωνίας κινδύνου στην Ευρώπη και στον τρόπου που οι Ευρωπαϊκοί δρώντες αλλά και τα κράτη μέλη επικοινωνούν τους κινδύνους στους πολίτες ώστε να εντοπιστούν κοινές πρακτικές αλλά και διαφοροποιήσεις στις επικοινωνιακές πρακτικές, τα μηνύματα, και τα κανάλια επικοινωνίας. Σκοπός του μαθήματος είναι να σκιαγραφηθεί ένα Ευρωπαϊκό μοντέλο επικοινωνιακής διαχείρισης κινδύνου κρίσεων οργανισμών. Παράλληλα, σκοπός του μαθήματος είναι να παρουσιαστεί ο ρόλος των σχέσεων με τα ΜΜΕ αλλά και να εντοπιστούν οι επικοινωνιακές πρακτικές εκπροσώπων τύπου οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια κρίσεων και φυσικών καταστροφών.

Πλαισίωση Κρίσεων: Μια Ευρωπαϊκή Προσέγγιση

Προπτυχιακό – 7^ο εξάμηνο

Ελεύθερης επιλογής

Ο τρόπος με τον οποίο οι ηγέτες αλλά και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ επικοινωνούν κατά τη διάρκεια κρίσεων επηρεάζουν τις αντιλήψεις για την εικόνα της ΕΕ και τις κοινές αξίες που προωθεί και κατ’ επέκταση το μέλλον της ΕΕ.Σκοπός του μαθήματος είναι να αναλυθούν οι βασικές μορφές πλαισίωσης και οι επικοινωνιακές στρατηγικές που χρησιμοποιούνται από ενδιαφερόμενα μέρη σε διαφορετικούς τύπους κρίσεων στην Ευρώπη. Συγκεκριμένα, το μάθημα εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο διάφοροι φορείς της ΕΕ (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή) αλλά και των κρατών μελών όπως κυβερνητικές αρχές σε εθνικό επίπεδο, δήμοι, και τοπικές αρχές, πολιτικοί, Ευρωβουλευτές, πολιτικοί αρχηγοί, και πρωθυπουργοί-πρόεδροι, δήμαρχοι, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, στην Ευρώπη επικοινωνούν κατά τη διάρκεια κρίσεων. Ενδεικτικά στο μάθημα θα αναφερθούν περιπτώσεις που σχετίζονται με την οικονομική κρίση, την πανδημία, τρομοκρατικές επιθέσεις και φυσικές καταστροφές. Σημαντικό μέρος του μαθήματος αφιερώνεται στην έννοια της ηγεσίας κατά τη διάρκεια κρίσεων και καταστροφών στην Ευρώπη.

Οι φοιτητές/τριες θα γνωρίσουν το πως θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ηγέτες των κρατών μελών διαχειρίζονται επικοινωνιακά κρίσεις όπως η οικονομική κρίση, η προσφυγική κρίση, η ενεργειακή κρίση κλπ.

Στο μάθημα θα δοθεί έμφαση στο πως τα ΜΜΕ στην Ευρώπη πλαισιώνουν κρίσεις όπως την προσφυγική κρίση αλλά και άλλες ανθρωπογενείς κρίσεις και φυσικές καταστροφές. Παράλληλα, μέσα από μελέτες περιπτώσεων θα πραγματοποιηθεί μια συγκριτική ανάλυση της πλαισίωσης των ΜΜΕ σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες με έμφαση στις διασυνοριακές κρίσεις. Θα συζητηθούν επίσης θέματα σχετικά με τη δημοσιογραφία κρίσεων και φυσικών καταστροφών και την οπτική κάλυψη και αφήγηση τέτοιων γεγονότων.

Μέσω μιας συμπεριληπτικής προσέγγισης θα παρουσιαστούν οι φωνές, οι ιστορίες, οι εμπειρίες και τα συναισθήματα των θυμάτων, οι στρατηγικές και το έργο των μη κερδοσκοπικών οργανισμών που υποστηρίζουν πολίτες από πληγείσες περιοχές, των εκπροσώπων τοπικών φορέων και οργανισμών, αλλά και των εθελοντών.

ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ

Προπτυχιακό Μάθημα

8^ου εξαμήνου

Ελεύθερης Επιλογής

Σκοπός του μαθήματος είναι να παρουσιάσει στους φοιτητές/τριες τον ρόλο των νέων τεχνολογιών στην διαχείριση και επικοινωνία κρίσεων. Σημαντικό μέρος του μαθήματος αφιερώνεται στον τρόπο με τον οποία τα νέα μέσα και οι νέες τεχνολογίες χρησιμοποιούνται από τους διάφορους δρώντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την διαχείριση και επικοινωνία κρίσεων και καταστροφών στην Ευρώπη. Θα αναλυθούν τα επικοινωνιακά μοντέλα με τη χρήση των νέων μέσων που χρησιμοποιούνται από τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τις εθνικές αρχές κρατών-μελών της ΕΕ και τα δημόσια πρόσωπα με σκοπό να σκιαγραφηθεί ένα Ευρωπαϊκό μοντέλο επικοινωνιακής διαχείρισης κρίσεων και καταστροφών στα κοινωνικά μέσα. Επιπλέον, θα δοθεί έμφαση και στους κινδύνους που σχετίζονται με την χρήση των νέων μέσων κατά τη διάρκεια κρίσεων όπως στην έννοια των ψευδών ειδήσεων (fake news), της παραπληροφόρησης (disinformation), της εσφαλμένης πληροφόρησης (misinformation), και της κακόβουλης πληροφόρησης (malinformation). Επίσης, θα παρουσιαστούν οδηγίες για τον τρόπο χρήσης των κοινωνικών μέσων κατά τη διάρκεια κρίσεων και φυσικών καταστροφών από τις αρχές αλλά και τους πολίτες. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στους τρόπους αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών από τις υπηρεσίες της ΕΕ. Μια ακόμη ενότητα του μαθήματος πραγματεύεται και αναλύει τις πλατφόρμες και εφαρμογές που έχουν αναπτυχθεί στην Ευρώπη αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο για τη διαχείριση κρίσεων και καταστροφών, τον ρόλο των μετρικών (social media analytics) καθώς και τη σημασία της τεχνητής νοημοσύνης, της εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας για το μέλλον της επικοινωνιακής διαχείρισης κρίσεων.